Turkuć podjadek, turkuć pospolity (Gryllotalpa gryllotalpa) – gatunek owadaprostoskrzydłego z rodziny turkuciowatych (Gryllotalpidae), jeden z największych owadów w Polsce. Dobrze przystosowany do życia w ziemi, gdzie spędza większość czasu. Larwy identyczne jak imago, ale początkowo bezskrzydłe, a później z krótszymi skrzydłami. Samica opiekuje się jajami, a początkowo młodymi. Owad wszystkożerny, dożywający dwóch do czterech lat.

Występowanie

Europa, zachodnia Azja i północna Afryka. W Europie południowej i środkowej występuje licznie. W Polsce spotykany jest od nizin po rejony górzyste. Nie był wykazany jedynie ze Wzgórz Trzebnickich, Sudetów Zachodnich, Kotliny Nowotarskiej i Tatr. Dawniej w Polsce był gatunkiem pospolitym. Został zawleczony do Ameryki Północnej, gdzie spotykany jest we wschodnich Stanach Zjednoczonych.

Środowisko

Głównie środowiska wilgotne: torfowiska, bagna, podmokłe łąki, a także rowy, zagony, ogrody, pola uprawne i sady; uważany za szkodnika upraw rolnych, ogrodniczych i leśnych

Morfologia

Ciało o ciemnobrązowym lub brunatnorudawym ubarwieniu, masywne, wydłużone, z silnie rozwiniętym przedpleczem, długimi przysadkami odwłokowymi i stosunkowo krótkimi tylnymi nogami. Przednie odnóża silne, grzebiące, łopatowate, zaopatrzone w kolce – służą do poruszania się pod ziemią, rozgrzebywania piasku i budowy korytarzy. U osobników obu płci obecny jest aparat strydulacyjny.

Wielkość

do 6,2 cm długości oraz rozpiętości 4 cm.

Skrzydła

proste, długie, ostro zakończone, sięgają poza odwłok, używane w okresie godowym.

Rozród

Dojrzała samica, po intensywnym żerowaniu i stosunkach w maju i czerwcu, w podziemnych gniazdach składa do 300 jaj, którymi się następnie opiekuje. Dla zapewnienia ciepła podgryza korzenie roślin rosnących nad gniazdem, aby uschły i odsłoniły drogę promieniom słonecznym. Larwy wylęgają się po około 3 tygodniach. Początkowo żerują gromadnie tylko pod ziemią, pod opieką samicy. W ciągu roku samica wydaje jedno pokolenie. Dojrzałość płciową osiągają po 2 latach.

Na terenie Polski imagines pojawiają się od maja do października.

Tryb życia

Młody osobnik

Gatunek wszystkożerny, zjada korzenie roślin (stąd nazwa), ale również bezkręgowce, głównie larwy innych owadów. Nie gardzą dżdżownicami. Większość życia spędza pod ziemią, kopie rozgałęziające się i krzyżujące ze sobą wąskie korytarze, w których nie może się odwrócić – porusza się do przodu lub do tyłu.

Znaczenie

Dawniej, jako gatunek pospolity, był uważany za szkodnika, ponieważ może wyrządzać szkody w ogrodach, inspektach, uprawach roślin okopowych i szkółkach. Jego liczebność spadła prawdopodobnie na skutek zatrucia gleb. Obecnie nie ma większego znaczenia w uprawach.